Dyscalculia म्हणजे काय आणि त्यावर कसे उपाय करायचे?

Dyscalculia म्हणजे काय?

Dyscalculia ही एक शिकण्याची अडचण आहे ज्यामुळे व्यक्तीस संख्या आणि गणिती संकल्पना समजायला कठीण जाते. याला कधी कधी “गणिताची dyslexia” असंही म्हणतात (पण हा वैद्यकीय शब्द नाही). Dyscalculia मुळे व्यक्तीला खालील गोष्टी कठीण होतात:
• संख्या ओळखणे
• प्रमाण समजून घेणे
• गणिती तथ्ये (जसे की गुणाकार तक्ते) लक्षात ठेवणे
• वेळ किंवा अंतर यांचा अंदाज लावणे
• समस्या पायरी-पायरीने सोडवणे

ही अडचण सामान्य गणितातील अडचणींपेक्षा वेगळी आणि अधिकच असते. Dyscalculia असलेल्या मुलांना बराच वेळ, सराव आणि शिकवणीनंतरही त्रास होऊ शकतो. पण योग्य मदत आणि शिकवणीने त्यांना आत्मविश्वास मिळू शकतो आणि ते हळूहळू प्रगती करू शकतात.

मेंदू आणि Dyscalculia

Dyscalculia मेंदूतील त्या भागाशी संबंधित आहे जे संख्यात्मक आणि जागेची माहिती प्रक्रिया करतात. ही अडचण वाईट शिकवणी किंवा प्रयत्न न केल्यामुळे होत नाही. dyslexia किंवा dysgraphia सारख्या इतर शिकण्याच्या अडचणींसारखी, Dyscalculia कुटुंबांमध्येही आढळू शकते आणि ADHD किंवा dyslexia सारख्या अवस्थांबरोबरही असू शकते.

Dyscalculia मुलांमध्ये सामान्य लक्षणे

लक्षणे वेगवेगळी असू शकतात, पण काही सामान्य गोष्टी म्हणजे:

लहान वयात:
• गणना शिकण्यात त्रास
• “जास्त” किंवा “कमी” यांचा अर्थ समजून घेण्यात अडचण
• नमुने ओळखण्यात अडचण (उदा. मोठा–लहान–मोठा–लहान)
• संख्या चिन्हे गोंधळणे (उदा. ६ आणि ९ यांचा गोंधळ)

प्राथमिक शाळेत:
• मूलभूत गणिती क्रिया (बेरीज, वजाबाकी) शिकण्यात अडचण
• सोप्या गणिती समस्यांवर जास्त वेळ लागू होणे
• गणिती चिन्हे गोंधळणे (+, –, ×, ÷)
• पैशाचे मूल्य किंवा वेळ समजण्यात त्रास

मध्यम किंवा उच्च शाळेत:
• गणिती काम टाळणे किंवा त्याबाबत ताण जाणवणे
• प्रमाण किंवा वेळेचा अंदाज लावण्यात अडचण
• मेंदूतून गणित करणे किंवा सूत्रे लक्षात ठेवण्यात त्रास
• चार्ट, ग्राफ, किंवा शब्दप्रश्न समजून घेण्यात अडचण

सामाजिक आणि भावनिक परिणाम

Dyscalculia असलेली मुले त्रस्त, घाबरलेली किंवा लाजलेली वाटू शकतात. त्यांना असं वाटू शकतं की “मी गणितात चांगलं नाही” किंवा “मी कधीही समजू शकणार नाही.” या भावनांमुळे त्यांचा आत्मविश्वास, शाळेतील सहभाग, आणि स्वाभिमान कमी होऊ शकतो. म्हणून पालक आणि शिक्षकांनी त्यांना प्रेमाने आणि समजूतदारपणे मदत करणे आवश्यक आहे. मेंदू वेगळ्या प्रकारे शिकतो हे त्यांना पटवून द्या आणि योग्य साधने व प्रोत्साहन द्या, मग ते यशस्वी होतील.

Dyscalculia कसा ओळखायचा?

Dyscalculia साठी कोणताही एकल तपासणी नाही. ही अडचण सामान्यतः मानसशास्त्रज्ञ किंवा विशेष शिक्षक तपासतात, जे:
• मुलाचा विकासाचा इतिहास पाहतात
• वयाशी सुसंगत गणित चाचण्या करतात
• इतर कारणे (जसे दृष्टी किंवा ऐकण्याच्या अडचणी) दूर करतात

तुम्हाला लक्षणे दिसत असतील तर व्यावसायिकांचा सल्ला घ्या. लवकर ओळख केल्यास मुलांना योग्य मदत मिळू शकते आणि त्यांच्या शिकण्याला मदत होते.

डिसकॅल्क्युलियासह मुलांना मदत करण्यासाठी काही टिप्स:

• दृश्य साधनांचा वापर करा: नंबर लाईन, चार्ट्स, आणि काऊंटरसारख्या गोष्टी गणित समजायला सोपं करतात.
• काम टप्प्याटप्प्याने करा: लहान लहान भागांमध्ये काम केल्याने भीती कमी होते आणि समज अधिक होते.
• साधनांचा वापर प्रोत्साहित करा: कॅल्क्युलेटर, अ‍ॅप्स किंवा बोटांनी मोजणं – काहीही चालेल.
• गणित खेळांमध्ये सहभागी व्हा: पासा, पत्ते, किंवा ब्लॉक्स वापरून खेळणं मजेदार आणि शिकण्यासाठी उपयुक्त ठरतं.
• प्रगतीचा आनंद साजरा करा: मुलाला जे जमतं त्यावर लक्ष केंद्रित करा आणि तिथून पुढे जा.

डिसकॅल्क्युलिया आणि दैनंदिन जीवन:

गणित आपल्याला खरेदी, स्वयंपाक, प्रवास आणि वेळ व्यवस्थापन यामध्ये सतत लागतो. डिसकॅल्क्युलियासह मुलांना यासाठी थोडी जास्त मदत लागते:
• घड्याळ वाचणं
• कॅलेंडर वापरणं
• एखादं काम किती वेळ घेईल हे अंदाज बांधणं
• पैसे हाताळणं किंवा उरलेले पैसे समजून घेणं

अवघड वाटणाऱ्या गोष्टींसाठी घरातच सराव:

एखादी रेसिपी ठरवणं, छोट्या खरेदीसाठी बजेट बनवणं किंवा दिवसाचं वेळापत्रक आखणं – अशा गोष्टींमध्ये मुलाला सामील करा. हळूहळू आत्मविश्वास वाढेल.

डिसकॅल्क्युलियासह मुलांमध्ये आढळणारे गुण:

ही अडचण केवळ विशिष्ट प्रकारच्या शिकण्यावर परिणाम करते. अशा मुलांमध्ये अनेकदा खालील गुण दिसून येतात:
• कल्पक आणि सर्जनशील
• भाषेचा आणि गोष्टी सांगण्याचा चांगला हात
• संगीत, कला किंवा बांधकामात गती
• भावनिकदृष्ट्या समजूतदार आणि निरीक्षक

या गुणांना ओळखा आणि प्रोत्साहित करा – हे त्यांचं आत्ममूल्य वाढवण्यासाठी महत्त्वाचं आहे.

जर तुमच्या मुलामध्ये डिसकॅल्क्युलियाची लक्षणं दिसत असतील, तर लक्षात ठेवा – तुम्ही एकटे नाही.
अनेक कुटुंबं हेच अनुभवत असतात. स्वतःशी आणि मुलाशी प्रेमाने वागा. हे एक “सुधारण्याचं” प्रवास नाही, तर “समजून घेण्याचं आणि पाठिंबा देण्याचं” आहे.

इतर शिकण्याच्या अडचणींबद्दलही माहिती घ्या, जसे की:

• डिस्लेक्सिया: वाचन आणि भाषेतील अडचण
• डिसग्राफिया: लेखन आणि बारीक हालचालींमध्ये अडचण
• डायस्प्रॅक्सिया: हालचाल आणि नियोजनात अडचण

मदतीची गरज आहे का?

जर तुम्हाला ऑटीझम, डाऊन सिंड्रोम, ADHD किंवा इतर विकासात्मक अडचणींबाबत शंका असतील, तर नयी दिशा टीम तुमच्यासोबत आहे. Call/WhatsApp: 844-844-8996. आमचे प्रशिक्षित काउंसलर्स इंग्रजी, हिंदी, मल्याळम, गुजराती, मराठी, तेलगू आणि बंगाली भाषांमध्ये बोलतात.

सूचना:
ही माहिती फक्त मार्गदर्शनासाठी आहे. कृपया एखाद्या पात्र तज्ञाकडून योग्य सल्ला घ्या.